تسنیم نوشت: منتخب مردم تهران در مجلس دهم با اشاره به اینکه به معنای واقعی باید دانشگاه‌ها هیئت‌امنایی باشند گفت: اگر ایرادی وجود دارد باید در مجمع تشخیص مصلحت نظام حل شود.

محمدرضا عارف منتخب مردم تهران در مجلس دهم و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در کنگره آموزش عالی 1395 که صبح روز پنجشنبه در سالن شهید چمران دانشگاه تربیت‌مدرس برگزار شد، با اشاره به چالش‌های آموزش عالی در کشور، اظهار داشت: ظرفیت رسیدن به مرجعیت علمی در جهان وجود دارد و جزو تکالیف دانشگاه بوده و در سند علم و فناوری کشور آمده، همچنین قطب علمی دنیای اسلام بودن و جهت‌گیری در این خصوص در سند چشم‌انداز آمده است.

وی با اشاره به اینکه ایران باید جایگاه اول از نظر علمی در منطقه داشته باشد، گفت: منطقه ما منطقه‌ای پویاست و منتظر ما نمی‌ماند که به پایش برسیم و حرکت می‌کند. برخی کشورها در بحث علمی و فناوری وضع خوبی دارند که باید وظیفه ذاتی خودمان بدانیم که در این مسیر حرکت کنیم.

عارف با طرح این پرسش که مهمترین راهبرد ما امروز چیست؟ گفت: امروز راهبرد تبدیل به الزام شده و آموزش، پژوهش و فناوری باید نظام‌مند شود، ما می‌دانیم چه مشکلاتی درباره نظام‌مند عمل کردن داریم.

رئیس سابق دانشگاه تهران با اشاره به چالش‌های ساختاری آموزش عالی کشور تصریح کرد: قانون مترقی و خوبی در اوایل دهه 80 مورد تصویب وزارت علوم قرار گرفت، اما سوال جدی این است که شورای عتف چگونه نقش خودش را بازی کرده است. آیا وزارت علوم توانسته نقش ولایت علمی خود را انجام دهد؟ شوراهای داخل وزارت علوم چقدر به نقش خودشان عمل کردند؟ شورای برنامه‌ریزی چه کاری انجام داده؟ چند برنامه آموزشی به اتکای فناوری داخلی خودمان داشته‌ایم؟

عارف با اشاره به نقش شورای گسترش وزارت علوم گفت: دانشگاه‌ها در مرکز استان و یا غیر از مراکز استان تاسیس شده که فقط یک ساختمان کوچک را اجاره کردند و دانشگاه تشکیل داده‌اند، چرا شورای گسترش در این باره مسئولیت نمی‌پذیرد؟

وی افزود: آیا بنا این است علم کشور تحت تاثیر مسائل سیاسی و سلیقه‌ای قرار بگیرد؟ برای اینکه یک فردی بخواهد صرفا کاری انجام بدهد باید آموزش عالی به صورت بی‌رویه گسترش پیدا کند؟ منابع آموزش عالی محدود است و باید پرسید چرا شورای گسترش وزارت علوم وظیفه خودش را انجام نمی‌دهد.

منتخب مردم تهران در مجلس دهم با بیان اینکه نمی‌خواهم بحث شایسته‌سالاری را مطرح کنم و می‌خواهم بحث دانشگاه‌سالاری را مطرح کنم، خاطرنشان کرد: اگر دانشگاه را یک نهاد باشعور بدانیم که می‌تواند مشکلات کشور را حل کند، آیا این نهاد نمی‌تواند مشکلات خودش را حل کند؟ شایسته‌سالاری یک اصل پذیرفته است، باید دانشگاه‌سالاری را دنبال کنیم. اداره دانشگاه از اواخر دهه 60 به سمت هیئت‌امنایی رفت، اما آیا در بحث هیئت‌امنایی شدن به مفهوم واقعی که حرف آخر را اعضای هیئت‌امنا بزنند و مسئولیت بپذیرند، این اتفاق افتاد؟

عارف اضافه کرد: گاهی یک عضو هیئت‌امنا در سه یا چهار سال در دانشگاه پا نمی‌گذارد و اگر از این شخص بپرسید اصلا نمی‌داند چقدر استاد و دانشجو در دانشگاه وجود دارد، حداکثر اگر خیلی بخواهیم این وضعیت را تشریح کنیم باید دانشگاه را یک دبیرستان بزرگ در نظر بگیریم و باید به مفهوم واقعی اداره دانشگاه را هیئت‌امنایی کنیم.

منتخب مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه وضع هیئت‌امنا در دانشگاه‌ها بعد از برنامه چهارم توسعه بدتر شده است، خاطرنشان کرد: اگر این موضوع با تفسیر قانون اساسی مغایرت دارد باید در مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح و حل شود و به مفهوم واقعی دانشگاه‌ها هیئت‌امنایی شده و اعضا مسئولیت‌پذیر باشند.

عارف ادامه داد: عضو هیئت‌امنای دانشگاه باید اتاق داشته باشد و استاد، دانشجو و کارمند بدانند این اتاق متعلق به عضو هیئت امناست، اگر دانشگاه بخواهد به وظیفه خود عمل کند باید به شکل هیئت‌امنایی اداره شود.

وی با انتقاد از وجود تشکیلات موازی، بیان داشت: ما هم‌افزایی را قبول داریم، اما موازی‌کاری را در دانشگاه‌ها قبول نداریم.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به رشد بی‌رویه کمی آموزش عالی، توضیح داد: در دهه 60 یک افق طولانی ترسیم کردیم و بحث این بود اگر به عدد 2500 دانشجو به 100 هزار جمعیت در کشور برسیم وضع مطلوبی خواهد بود اما الان به عدد 6 هزار در 100 هزار نفر رسیده‌ایم، کجا این عدد تایید شده است؟

عارف ادامه داد: مخالف توسعه آموزش عالی نیستیم، اما باید به بازار کار توجه کنیم، باید حداقل‌های رشد کیفی را در نظر بگیریم و امروز این مسئله یک بحث ضروری است.

وی درباره نسبت استاد به دانشجو در دانشگاه، گفت: در دانشگاه‌‌های غیرانتفاعی نسبت استاد به دانشجو یک به 62 است، یعنی مرتب ما آب در دوغ ریخته‌ایم، اگر می‌خواهیم رشد کمی بدهیم باید استاد و تجهیزات هم وجود داشته باشد. بعضی از دانشگاه‌ها 15 سال است که تجهیزات نخریدند و بالاخره دانشجویی که به این شکل فارغ‌التحصل می‌شود چه مشکلی از ما می‌تواند حل کند.

منتخب مردم تهران در مجلس با اشاره به مشکلات اقتصاد آموزش عالی، خاطرنشان کرد: دانشگاه باید تولید علم کند، منابع دولتی را نمی‌توان بیش از حد به کار گرفت، ما چه کاری می‌خوهیم انجام دهیم؟ دغدغه دانشگاه باید تولید علم باشد.

عارف تاکید کرد: دیپلماسی علمی می‌تواند مشکلات سیاسی و اقتصادی را حل کند رفت و آمد علمی می‌تواند به توسعه روابط سیاسی کمک کند چرا که اساتید در کشور خودشان نفوذ دارند و می‌توانند تاثیرگذار باشند.

رئیس سابق دانشگاه تهران با اشاره به وضعیت آموزش عالی در سه دهه گذشته، تصریح کرد: ما در برخی از حوزه‌ها که با خارج از کشور وابستگی داشتیم در حال حاضر مدعی هستیم با این وجود مشکلاتی در آموزش عالی وجود دارد که باید آنها را حل کنیم