تسنیم نوشت :

بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در جمع اساتید دانشگاه‏هاى کشور، شامل توصیه‏‌ها و نکات بسیار مهمى در باب حرکت علمى کشور و جایگاه استاد و دانشگاه در این مسیر بود که از میان همه مباحث مهمى که ایشان در این سخنرانى بیان کردند، متن حاضر بر 9 محور اصلى تأکید خواهد کرد. این 9 محور اصلى عبارتند از:
1. استادى به معنى تعلیم و تربیت همزمان؛
2. اساتید چه روحیه‏‌هایى را باید در دانشجویان تقویت کنند؛
3. مدیران آموزش عالى کشور و دانشگاه‏ها قدر اساتید متعهد را بدانند؛
4. شتاب علمى کشور کاهش یافته است؛
5. محیط علمى کشور را از حاشیه‌‏سازى‏‌ها برکنار نگه دارید؛
6. مسأله بورسیه‌ها یکى از غلط‏‌ترین کارهاى دو سال اخیر؛
7. مسأله‌‏ى علوم انسانى و عقب بودن کشور در زمینه علوم انسانى؛
8. بودجه پژوهش، نقشه‏‌ى جامع علمى، سند آمایش آموزش عالى، دوره‏‌هاى تحصیلات تکمیلى؛
9. هدف تحریمها مقابله با الگوى اسلامى و ایرانى پیشرفت است

دیدار رهبر معظم انقلاب اسلامى با اساتید دانشگاه‏هاى کشور و بیانات ایشان در جمع آنان، یکى از مهم‏ترین دیدارهاى دانشگاهى هر ساله کشور است که در آن بسیارى از مهم‏ترین مسائل مربوط به حیات علمى کشور به بحث گذاشته مى‏‌شود. مشخص است که این دیدار محلى براى طرح مباحث محتوایى علوم مختلف نیست، اما به‏‌لحاظ مدیریت کلان عرصه علمى کشور و سیاست‏گذارى‏‌هاى کلان علمى کشور، کمتر مبحث مهمى را مى‏‌توان یافت که در این دیدار از سوى سخنرانان مدعو یا رهبر معظم انقلاب اسلامى طرح و بحث نشود. دیدار اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامى با اساتید دانشگاه‏هاى کشور نیز دیدارى از همین دست بود. رهبر معظم انقلاب در این دیدار که هدف اصلى آن تکریم اساتید و ایجاد فرهنگ تکریم استاد معرفى شده است، بر 9 محور اصلى تأکید نمودند که شایسته است مورد توجه همه دست‌‏اندرکاران حرکت علمى کشور و دانشگاه‏ها و مراکز آموزش عالى قرار گیرد. از میان همه مباحث مهمى که ایشان در این سخنرانى بیان کردند، متن حاضر بر 9 محور اصلى تأکید خواهد کرد:
 

1.  استادى به معنى تعلیم وتربیت همزمان‏
اولین نکته‌‏اى که رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید کردند، مسأله وظیفه استادى و تعلیم و تربیت همزمان در آن بود. ایشان در ادامه این بیانات بر مسأله لزوم توجه به وظیفه سنگین استادى و قدر دانستن این مأموریت مهم نیز تأکید داشتند. اما آنچه شایان توجه است این است که استادى یک شغل در کنار دیگر شغل‏ها نیست، یک وظیفه انسانى و الهى و یک کار تعلیمى وتربیتى است که هدف آن ایجاد انسان‏هایى با ویژگى‏‌ها و خصوصیات خاص است.
 

2. اساتید چه روحیه‏‌هایى را باید در دانشجویان تقویت کنند
اما استاد علاوه بر آموزش علومى خاص در رشته تخصصی خود، قرار است چه ویژگى‏‌هایى را به دانشجویان آموزش دهد. از نظر رهبر معظم انقلاب اسلامى، برخى از این ویژگى‏‌ها به اختصار عبارتند از: تدیّن، غیرت ملّى، انگیزه‏ى انقلابى، روحیّه‏‌ى سخت‏کوشى، انصاف، اخلاق، قدرت براى پیشرفت کشور، انگیزه‏‌ى ایمانى، بصیرت دینى، همّت بلند، جرئت اقدام، اعتمادبه‏‌نفس، اعتقاد به این‏که «ما مى‏‌توانیم»، امید به آینده، افقهاى آینده را روشن و درخشان دیدن، روح استغنا در عین تلاش براى آموختن از دیگران، قاطع بودن در برابر دست‏‌اندازى، تجاوز و خدشه‌‏دار کردن استقلال ملّى و…
مشخص است که این فهرست را رهبر معظم انقلاب با هدف بیان همه خصوصیات لازم براى یک دانشجوى تعلیم‌‏یافته و تربیت‏‌شده، آن‌‏هم به‏‌صورت‏ ترتیب‌‏بندى‌‏شده بیان نداشتند اما همین فهرست با رعایت نشدن‏ ترتیب در آن نیز فهرست خوبى از خصوصیات لازم براى دانشجویى که اساتید باید تربیت کنند، شناخته مى‏‌شود و حاکى از وظیفه سنگین استادى است. البته ایشان خاطرنشان ساختند که: «ما به جوانهایى با یک‏‌چنین روحیّه‏‌هایى نیاز داریم. این روحیّه‏‌ها را، این امتیازات را استادها مى‏‌توانند در نسل جوانِ مشغول تحصیل و علم‏‌آموز کشور، القا کنند و تزریق کنند و به‏‌وجود بیاورند؛ استاد این است؛ البتّه با روش، با منش، نه با درس اخلاق. توصیه نمى‏‌کنم که اساتید علمى، کلاس اخلاق بگذارند براى دانشجو؛ این یک کار دیگرى است…. این‏که ما گفتیم اساتید فرماندهان جنگ نرمند، این به این معنا است. اگر آن جوان -همچنان‏که ما عرض کردیم- افسر جوان جنگ نرم است، استاد، فرمانده او است و این فرماندهى به این صورت است… استاد خودش باید وسط میدان این مبارزه‏ى عمیق، حیاتى و مقدّس -یعنى همین چیزى که اسمش را مى‏‌گذاریم «جنگ نرم» که این هم یک دفاع مقدّسى است- حضور داشته باشد».

3.  مدیران آموزش عالى کشور و دانشگاه‏ها قدر اساتید متعهد را بدانند
یک محور مهم دیگر که رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید چندین و چند‏باره کردند، مسأله اساتید متدین و متعهد کشور و لزوم قدر دانستن وجود آن‏ها در دانشگاه‏هاست که ایشان خاطرنشان ساختند: «خوشبختانه بخش عظیمى از این نیروى بزرگ و گسترده، انسانهاى مؤمن، متدیّن، مذهبى، انقلابى و معتقد به مبانى دین و انقلابند؛ این هم چیز بسیار مهمّى است؛ این هم یک پدیده‏‌اى است. باید عناصر مؤمن و انقلابى در هیئتهاى علمى، قدر دانسته شوند. این ‏را من خطاب به مدیران عزیزمان، به مسؤولین وزارت آموزش عالى و وزارت بهداشت و آموزش پزشکى مى‏‌گویم: قدر بدانید! وزراى محترم و هیئتهاى مدیره‌‏ى وزارتخانه‌‏ها، باید از حضور این اساتید مؤمن و اساتید پایبند به ارزشهاى دینى که ایستاده‌‏اند پاى حرف حقّ خودشان و از این هجمه‌‏هاى تبلیغاتى و موذی‌گرى‏‌هاى زیرزیرانه -که از خیلى از آن‏ها هم ما مطّلعیم- نهراسیدند و عقب ننشستند، قدردانى کنند. مدیران محترم! عناصر مؤمن و اساتید مؤمن را در دانشگاه‏ها ارج بنهید».

4.  شتاب علمى کشور کاهش یافته است‏
مسأله مهم دیگرى که رهبر معظم انقلاب نسبت به آن هشدار دادند، این بود که هرچند جایگاه علمى کشور در دنیا تنزل نکرده است اما شتاب علمى کشور کاهش یافته است و این امرى است که باید نسبت به آن دغدغه نشان داد و با این‏که امروز جنبش علمى کشور به یک جریان تثبیت‏‌شده مبدل گردیده است اما شتاب علمى کشور کاهش یافته است که باید براى این امر چاره‌‏اى جدى اندیشیده شود.
 

5.  محیط علمى کشور را از حاشیه‌‏سازى‏‌ها برکنار نگه دارید
رهبر معظم انقلاب على‏‌رغم تأکیدى که بر سیاسى بودن دانشگاه‏ها به معنى فهم و درک سیاست و اثرگذارى سیاسى و اجتماعى دارند، از سیاست‌‏بازى و ملعبه سیاست شدن دانشگاه‏ها و دانشجویان ناراضى‌‏اند و با تذکر جدى در این زمینه بیان داشتند: «محیط علمى کشور را از حاشیه‏‌سازى‏‌ها برکنار نگه دارید. اشتباه نشود؛ من نمى‌‏گویم در دانشگاه‏ها سیاست نباشد – شاید خیلى‏‌ها یادشان است که من سالها پیش در همین جلسه‌‏ى‏ ماه رمضان در حضور اساتید، تعبیر تندى کردم نسبت به آن کسانى‌‏که مى‏‌خواستند دست‌‏وپاى سیاست را از دانشگاه‏ها و میان دانشجوها جمع کنند که مایه‌‏ى گله‏‌ى خیلى‏‌ها شد- نه، بنده معتقدم محیط دانشگاه، محیط فهم سیاسى، تحلیل سیاسى، دانش سیاسى، آگاهى سیاسى است؛ این‏ را من مانع نیستم؛ نه، بلکه می‏‌گویم سیاست‌‏بازى نشود، سیاسى‏‌کارى نشود، حاشیه‌‏سازى نشود. این حاشیه‌‏سازى‏‌ها به کار اصلى که عبارت است از کار علم و پیشرفت علم با همه‌‏ى خصوصیّاتى که این مسأله دارد، لطمه مى‌‏زند.»
 

6.  مسأله بورسیه‌ها یکى از غلط‌‏ترین کارهاى دو سال اخیر
مسأله بورسیه‏‌ها که در طول دو سال اخیر بارها به جنجال رسانه‏‌اى تبدیل شد و متاسفانه برخى از مسؤولان کشور نیز در مورد آن سخنانى گفتند که به جنجال‏ها دامن زد، از سوى رهبر معظم انقلاب در این جمع مطرح شد و از آن به یکى از غلط‏‌ترین کارهاى انجام‌‏شده در یکى دو سال اخیر و کارى خلاف تدبیر و اخلاق و قانون تعبیر کردند و بیان داشتند: «یکى از غلط‏‌ترین کارهایى که در این یکى دو سال اخیر اتّفاق افتاد، این مسأله‌‏ى بورسیه‌‏ها بود. اگر راست هم بود…که به آن شکل، راست هم نیست؛… راهش این نبود که ما مسأله را روزنامه‏‌اى کنیم… این سم را متأسّفانه افرادى بر اساس همان پایه‏‌هاى بینش فکریِ مبنی بر سیاسی‏‌کاری و سیاست‌‏بازی به کام دانشگاه کشور ریختند؛ چرا؟ علاوه بر این‏که ظلم هم شد – به خیلی‏‌ها ظلم شد-  هم خلاف قانون بود این‏کار، هم خلاف تدبیر بود این‏کار، هم خلاف اخلاق بود؛ آن‌وقت مدام دم از اخلاق هم مى‏‌زنند. توبه‏‌فرمایان چرا خود توبه کمتر مى‏‌کنند».
 

7.  مسأله‏‌ى علوم انسانى و عقب بودن کشور در زمینه علوم انسانى‏
مسأله مهم دیگرى که در این بیانات از آن به تفصیل سخن به میان آمد، ضعف علمى کشور در مسأله علوم انسانى بود که رهبر معظم انقلاب باز هم بر مسأله بومى‌‏سازى و اسلامى‏‌سازى علوم انسانى تأکید کردند و خاطرنشان ساختند: «در زمینه‌‏ى علوم انسانى عقبیم…علوم انسانى بسیار مهم است. تحوّل در علوم انسانى که به دلایل بسیار یک امر لازم و ضرورى است، نیاز دارد به جوششى از درون و حمایتى از بیرون. خوشبختانه جوشش از درون امروز هست… حمایت از بیرون هم باید وجود داشته باشد – حمایت گوناگون – که یکى از مصادیق این حمایت، تبعیّت دانشگاه و وزارت از مصوّبات شوراى تحوّل است».

8.  بودجه پژوهش، نقشه‏‌ى جامع علمى، سند آمایش آموزش عالى، دوره‏‌هاى تحصیلات تکمیلى‏
مسأله بى‏‌توجهى مسؤولان به تذکرات رهبرى در باب بودجه پژوهش و نصیحت‏‌پندارى این دستورات، نکته مهم دیگر این بیانات بود که معظم له ضمن بیان این نکته، مسائل مهم دیگرى از جمله نقشه جامع علمى کشور و سند آمایش آموزش عالى و لزوم جهت‏‌دهى و بهره‏‌بردارى صحیح از افزایش دوره‏هاى تحصیلات تکمیلى را نیز مطرح ساختند.

9.  هدف تحریمها مقابله با الگوى اسلامى و ایرانى پیشرفت است
اما آخرین نکته‌‏اى که رهبر معظم انقلاب در این دیدار بر آن تأکید کردند، مسأله‌‏اى از سنخى دیگر بود. ایشان با بیان علت اصلى دشمنى‏‌ها با نظام اسلامى ازجمله علت اصلى همه تحریم‏ها، خاطرنشان ساختند که هدف اصلى تحریم‏ها و علت اصلى آن این است که ایران اسلامى راهى متفاوت از نظام سلطه را برگزیده است و از این جهت دشمنان ملت ایران که خود تروریست‏‌پرور و ناقض حقوق بشر و عامل اصلى نقض حقوق بشر هستند، با بهانه قرار دادن این شعارها در پى از میان برداشتن این شیوه و راه جدید هستند. این آن نکته مهم و اصلى است که معظم له در تبیین آن خاطرنشان ساختند: «هدف دشمنان ملّت ایران این است که نگذارند این کشور و این ملّت به جایگاه شایسته‏‌ى خودش، آن‏ جایگاه تمدّنى، برسد؛ چون احساس کرده‌‏اند که این حرکت در کشور آغاز شده؛ تحریمها به‌خاطر این است… هدف تحریمها مسأله‏‌ى هسته‌‏اى فقط نیست، مسأله‌‏ى حقوق بشر هم نیست، مسأله‏‌ى‏ تروریسم هم نیست. گفتند چرا فلانى براى روضه‏‌ى على‏‌اصغر که روضه‏‌خوان خواند، گریه نکرد؟ گفت آن بنده خدا خودش صد على‏‌اصغر سر بریده؛ این براى روضه‏‌ى على‌‏اصغر گریه می‏‌کند؟ این‏ها خودشان‏ تروریست‏‌پرورند، این‏ها خودشان ضدّ حقوق بشرند؛ این‏ها دنبال این هستند که براى حقوق بشر به یک کشورى فشار بیاورند؟ مسأله این نیست؛ مسأله یک محاسبه‏‌ى بسیار بالاتر و فراتر از این حرفها است؛ یعنى یک ملّتى، یک حرکتى، یک هویّتى به‏‌وجود آمده است مبتنى بر منابعى و مبادى‏‌اى درست نقطه‌‏ى مقابل مبادى نظام استکبار و نظام ظلم و انظلام؛ نمى‏‌خواهند این به جایى برسد؛ ما در یک‏‌چنین موقعیّتى هستیم».
این درک اساسى و این آموزه مهم انقلاب اسلامى که رهبر معظم انقلاب تا کنون به صد بیان آن ‏را متذکر شده است، اگر در همه مسؤولان و دست‏‌اندرکاران کشور به‏‌درستى جاى بگیرد و در عمل آن‏ها به‏‌خوبى منعکس شود، آموزه نجات‌‏بخش نظام اسلامى از آفات پیش رو خواهد بود. ان‏‌شاءالله.